“Nutuk” kavramından, yani “konuşmak”tan türeyen bir kavramdır. Farabi için bu iç ve dış konuşma biçiminde gerçekleşir.
“Mantık” hem bir bilime ad olarak, hem de bir düşünme tarzını belirtmek için kullanılır. “Mantıktan nerelerden sorumluyuz?”, “Tüm bilimlerin genel yöntemi olarak, mantık kabul edilir” gibi cümlelerde mantık bir bilim anlamında kullanılır. Diğer türlü ise “Söylediklerin akla mantığa uyuyor”, “Biraz mantıklı ol”, “Mantıklı düşünelim” derken ise mantık düşünme anlamında kullanılmıştır.
Düşünme olarak mantık, mantık disiplinine bağlı değildir. İnsanlar “mantık”ın bir bilim olarak kabul görmesinden önceki zamanlarda da mantıklı ve tutarlı düşünürlerdi. Ama mantık, Aristoteles ile beraber bir bilim hâline gelmiştir.
Terim olarak mantık, bilinenden yola çıkarak bilinmeyenin bilgisine ulaşmaya vasıta olan bir bilim ya da kurallarına uyulduğu takdirde zihni hataya düşmekten koruyan bir disiplindir. Mantık, doğru düşünmeyi yanlış düşünmeden ayıran kurallar sistemidir.
Mantık, formel bir bilimdir. Yani biçimseldir. Dış dünyadaki somut olaylarla ilgili değildir. Mantığa konu olan kavramlar dış dünyada “şudur” ya da “budur” diye gösterilemez. Bu nedenle düşüncenin bilimi olan matematik ve geometriye benzer. Bu bilimlerin temelinde zaten mantıksal düşünme ve mantıksal akıl yürütme vardır.
Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM Kaynak: Ömer YILDIRIM'ın Kişisel Ders Notları. ****** Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 3. Sınıf "Klasik Mantık" Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM)
